Kolposkopia to praktycznie bezbolesne badanie, które pozwala wykryć przedkliniczne postaci raka szyjki macicy.
Polega na oglądaniu powierzchni szyjki macicy, dolnej części jej kanału oraz pochwy i sromu przy pomocy urządzenia zwanego kolposkopem.

Badanie to może także służyć do wskazania miejsca pobrania wycinka tkanki, określeniu, jaki zabieg powinien zostać dokonany na szyjce macicy, pochwie i sromie, a także ocenie czy w zabiegu została usunięta cała zmiana chorobowa.

Kolposkopia ginekologiczna powinna być wykonana, gdy:
• wynik badania cytologicznego jest nieprawidłowy
• u kobiety wykryto infekcję wirusową brodawczakiem ludzkim (HPV)
• niezbędna jest kontrola wykrytych w poprzednim badaniu zmian
• konieczna jest dokładna ocena zmian, które wskazują na stan przedrakowy, raka przedinwazyjnego lub raka naciekającego
• konieczne jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego – jest to kolposkopia z weryfikacją histopatologiczną.

Przed badaniem trzeba najpierw wykonać cytologię – zwiększa to czułość diagnostyczną. Na kilka dni (do 7) przed badaniem nie powinno się współżyć seksualnie, dokonywać irygacji pochwy, ani poddawać się badaniu ginekologicznemu, gdyż może to wpłynąć niekorzystnie na ocenę obrazu kolposkopowego.
Kolposkopii nie przeprowadza się podczas miesiączki.